89 lat Konstytucji Kwietniowej

Poprawki senackie były rozpatrywane w ramach procedury zwykłej ustawy, a nie w kontekście dyskusji nad projektem konstytucji, który wymagał większości dwóch trzecich głosów. Tekst Konstytucji opierał się na tezach zaproponowanych przez posła Stanisława Cara z Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem w 1933 r. Te tezy zostały przedstawione Sejmowi na sesji 26 stycznia 1934 r., gdzie większość rządowa, przy braku obecności opozycji, przyjęła je jako projekt konstytucji.

Mimo sprzeciwu ze strony opozycji, która zwracała uwagę na nieprawidłowości w procedurze sejmowej oraz argumentowała, że aby uchwała miała moc wiążącą, potrzebna była większość dwóch trzecich głosów, tekst Konstytucji został podpisany przez prezydenta Ignacego Mościckiego 23 kwietnia.

W 10 pierwszych artykułach Konstytucji zawarto podstawowe zasady ustrojowe państwa, które wprowadziły autorytarno-prezydencki system, łamiąc zasadę podziału władzy. Wzmocniono uprawnienia prezydenta, który miał być wybierany co 7 lat w powszechnym głosowaniu spośród dwóch kandydatów, z których jednego nominowało Zgromadzenie Elektorów, a drugiego wskazywał ustępujący prezydent. Rola Sejmu i Senatu została ograniczona, a rząd stał się niezależny od parlamentu. Funkcje związane z zastępowaniem Prezydenta otrzymał Marszałek Senatu, a nie Marszałek Sejmu. Nową konstytucję uznawano za przygotowaną z myślą o następnym prezydencie, którym miał zostać Józef Piłsudski. Niestety, Marszałek był już bardzo chory i zmarł 12 maja tego samego roku, nie zdążając objąć najwyższej funkcji w państwie.

Konstytucja kwietniowa wysuwała państwo na plan pierwszy, ale traktowane jako struktura organizująca życie społeczne i gwarantująca prawa jednostki. Obywatel miał zapewnioną równość wobec prawa, możliwość rozwoju wartości osobistych oraz wolność sumienia, słowa i zrzeszeń, ograniczone jednak przez dobro powszechne, ponieważ żadne działanie nie może stanąć w sprzeczności z celami państwa, wyrażonymi w jego prawach. W razie oporu państwo stosuje środki przymusu. Wojskowi, należący do zmobilizowanej części wojska lub marynarki wojennej nie mogli brać udziału w wyborach powszechnych.

Rozdział I – „Rzeczpospolita Polska”
Składa się z 10 artykułów, nazywanych „dekalogiem” – zawierającym ogólne założenia ideowo-organizacyjne, na których opierała się konstrukcja życia państwowego. „Dekalog” był manifestem odejścia od głównych zasad konstytucji marcowej.
Rozdział II – „Prezydent”
Prezydent otrzymał władzę zwierzchnią względem parlamentu i rządu – jednolitą i niepodzielną, był „odpowiedzialny wyłącznie przed Bogiem i historią”
Rozdział III – „Rząd”
Rozdział IV – „Sejm”
Rozdział V – „Senat”
Rozdział VI – „Ustawodawstwo”
Rozdział VII – „Budżet”
Rozdział VIII – „Siły zbrojne”
Rozdział IX – „Wymiar sprawiedliwości”
Rozdział X – „Administracja państwowa”
Rozdział XI – „Kontrola państwowa”
Rozdział XII – „Stan zagrożenia państwa”
Rozdział XIII – „Zmiana konstytucji”
Rozdział XIV – „Postanowienia końcowe